Μαστραχάς

Μαστραχάς

Γιόφυρο - Φωτο: Λεωνίδας Κουδουμογιαννάκης

Μαστραχάς

Γιόφυρο - Φωτο: Τσούμπας Γεώργιος

Τίτλος έργου: Μαστραχάς(Φραγκίσκος Μαστραχάς)
Καλλιτέχνης:
Θέση:Γιόφυρος
Δημοτικό διαμέρισμα: 3
Έτος Κατασκευής:
Υλικό Κατασκευής:Χαλκός
Χορηγός – αναθέτης :
Περιγραφή γλυπτού :

Σύντομη βιογραφία
Από τη Γέργερη και συγκεκριμένα από τα Μαστραχιανά καταγόταν ο οπλαρχηγός Φραγκιός Μαστραχάς , ο επονομαζόμενος και «σταυραετός του Ρούβα», ο οποίος διακρίθηκε στην Επανάσταση του 1866 ως υπαρχηγός στις τρεις επαρχίες της Μεσαράς.  Συναριθμείται μεταξύ των ηρωικών μορφών που συνέβαλαν στην αναζωπύρωση του πόθου της λευτεριάς στην Κρήτη και αναπτέρωσαν τις ελπίδες των κατοίκων της για την αποτίναξη του Οθωμανικού ζυγού κατά τον 19ο αιώνα. Ακριβός φίλος, στενός συνεργάτης και πιστός σύντροφος του Μιχάλη Κόρακα, διακρινόταν πάντα για την αποφασιστικότητα, τον παράτολμο ηρωισμό και την αποτελεσματικότητά του στους αγώνες εναντίον των Τούρκων. Πολέμησε ακριβώς μισό αιώνα από την προετοιμασία της Μεγάλης Ελληνικής Επανάστασης έως και το τρίτο έτος της Μεγάλης Κρητικής Επανάστασης (1818-1868) οπότε τουρκική σφαίρα έθεσε τέρμα στη ζωή του, τη στιγμή που αναδεικνυόταν σε έναν από τους γενναιότερους και ενδοξότερους αρχηγούς των μέχρι τότε Κρητικών Κινημάτων και Επαναστάσεων και εξασφάλιζε την καθολική εκτίμηση και τον γενικό σεβασμό των συμπολεμιστών του. Στο ποίημα του Χατζηζαχαριάδη υπάρχουν  εκτενείς αναφορές στο Φρ. Μαστραχά, που πολεμά  τους Τούρκους σε επτά σπουδαία χρονικά σημεία.

1. Το 1828 στον αγώνα να διασωθεί ο Μ. Κόρακας από τις ενέδρες των Τούρκων στο Γεροπόταμο της Μεσαράς και στον Πλάτανο, αμέσως μετά τη θυσία του χαΐνη Ιωάσαφ Ξωπατέρα, ο οποίος στον Πύργο της Οδηγήτριας μαζί με τους 3 συμπολεμιστές του κράτησε επί 3 μέρες 700 Τούρκους.
2. Το 1834, στην περίοδο της αιγυπτιοκρατίας, ως πρωτοπαλλήκαρο του Μ. Κόρακα επαναπατρίζεται μετά τη χορήγηση της αμνηστείας του Μεχμέτ Αλή και βρίσκει τη Μεσαρά υπό την εξουσία των Τούρκων, κάτω από το διορισμένο καϊμακάμη Μουσταφά Πασά.
3. Στην αποτυχημένη επανάσταση του Βασιλογιώργη, ο Φ. Μαστραχάς ανδραγαθεί στη μάχη του Ξιδά και ύστερα στα Πρεβελιανά.
4. Στη μεγάλη επανάσταση του 1866 ως επικεφαλής στη μάχη της Αμουργέλας, καθώς και στις μάχες της Γέργερης, της Νιβρίτου, του Ζαρού και των Βοριζίων.
5. Το 1867 είναι ο Φ. Μαστραχάς στο Ρούβα μαζί με τον επικηρυγμένο Μιχ. Κόρακα. Διορίζεται επίσης ως υπαρχηγός του στις 3 επαρχίες της Μεσαράς.
6. Στη μάχη των Ασιτών (τυλιξιά) ο Φρ. Μαστραχάς σκοτώνεται μαχόμενος σα λιοντάρι στις 3-9-1868 ενώ στις 10-9-68 οι συναγωνιστές του παίρνουν την εκδίκηση για το θάνατό του, εξουδετερώνοντας τους Τούρκους. Ο Φ. Μαστραχάς, το λιοντάρι της Γέργερης, 75 χρόνων “έφυγε”, όπως ακριβώς παρακαλούσε το Θεό: “Μη μ’ αποθάνεις, Θεέ μου, παρά σ’ ένα μεγάλο ντουμάνι της Τουρκιάς”, (Κριάρης σελ. 691). Σκοτώθηκε στην “τυλιξιά” των Ασιτών, όπου 5.000 Τούρκοι πολεμούσαν 100 επαναστάτες Κρήτες.

Βιβλιογραφία
http://irakliogrypas.blogspot.gr/καπετάν Μαστραχάς